Waar dienen de knoppen op een mixer voor?

Ons (allez, het is niet ons, het) klein theaterzaaltje waar wij ieder jaar het beste van onszelf geven, heeft een geluidsinstallatie en daar hoort uiteraard een mengpaneel bij. Dat mengpaneel heeft veel schuivers, knopjes en allerlei cryptische tekens; maar helaas geen handleiding (meer). Bovendien zijn wij nu ook geen geluidstechniekers (of toch geen professionele). We zijn ook wel geen volslagen leken, dus er komt altijd wel een goed geluid uit. Maar wat iedere knop nu juist doet, dat weten we eigenlijk ook niet goed.

Herken je jouzelf in deze beschrijving? Lees dan verder! Want met hulp van een boek (zo één van papier) en ’t internet kan ik min of meer vertellen waar alles voor dient. Ben je daarentegen een professional en zie je een fout? Laat het weten. Together, we can work it out!

Eerst een stukje technische theorie (de bron hiervoor is het hoofdstuk over geluidstechnieken in Technical theater for nontechnical people. van Drew Campbell (New York: Allworth Press, 1999), de fouten zijn geheel mijn eigen).

Het mengpaneel werkt op het line level (0.1 - 100 mW)1, dus alle inputbronnen moeten versterkt (of verzwakt) worden naar dat niveau. Microfoons moeten in de regel versterkt worden, geluidskaarten (computers quoi) zitten al op dat niveau. Versterken kan het paneel zelf, of er kan een speciale pre-amplifier voor zitten. In onze casus doet het paneel dat zelf, en sowieso, wij zijn ook weer niet zo professioneel. De output (wat normale mensen de speakers noemen) zit dan weer op een nog hoger niveau (0.5 - 500 W).1 Je snapt meteen waarom er soms een versterker tussen zit, of waarom er soms staat “speakers met versterker”. Voila, weeral iets bijgeleerd. Deze informatie hebben we nodig in de rest van ons verhaal.

Ah, en we spreken in gans dit verhaal over signalen en signaalsterkte. Dat is niet hetzelfde als volume, ook al is het effect vaak wel, meer signaal = hoger volume.

Input

Dit is het klaarmaken van het signaal voor het naar de mix gaat.

Afbeelding Knop Wat doet hij?
Gain en pan! Input trim / gain Boosten van een microfoonsignaal tot het line level of verlagen van een ander inputsignaal tot het line level.2 Zo hoog mogelijk, tot net onder clipping point (dit kan je zien op je mengpaneel).3
Hi/mid/low equalizers! Eq (Treble/Bass / hi/mid/low) Kunnen meerdere knoppen zijn (hi/mid/low of treble/bass); controleert de toon door hoge (treble) of lage (bass) frequenties te verhogen of te verlagen. Zo krijg je een gelijker signaal, vandaar de term equalizer.4 Heb je last van feedback, dan is het tijd om hier aan de knoppen (voor de hi te draaien).5
Gain en pan! Pan Een stereokanaal heeft twee kanten (ah ja, ’t is stereo): links en rechts. Hiermee bepaal je in welke mate dit kanaal links of rechts komt. Voor theatermensen, we zenden liefst uit in mono, want enkel de middenste 10 mensen horen een deftig stereogeluid.6
Mon en FX! Mon Geeft aan hoe sterk het signaal is dat van dit kanaal naar de mon-output gestuurd wordt. Zie hieronder wat dat juist is.
Mon en FX! FX Geeft aan hoe sterk het signaal is dat van dit kanaal naar de fx-output gestuurd wordt.
Phantom Condensatiemicrofoons hebben externe voeding nodig. Deze doet dat.

Mix

Knop Wat doet ze?
Fader Bepaalt de uiteindelijke signaalsterkte van de main output.

Output

Output Wat doet ze?
Mon send Bedoeld voor de monitor. Is het gemixte signaal (de mix van alle kanalen waarvan de Mon niet op 0 staat) voor het naar de fader (zie hierboven) gaat. 0 betekent niet versterken, + is sterker, - is vanzelfsprekend zwakker.
FX send De output naar de (special effects) processor (compressor/limiter of een andere stuk speelgoed). Je kan de output terug als input gebruiken door het met een speciale kabel (zie de handleiding van het toestel) naar een INS-input te sturen. Dit is de output van de mix (van alle kanalen waarvan de FX niet op 0 staat) na de fader. 0 betekent niet versterken, + is sterker, - is vanzelfsprekend zwakker.

Bronnen

  • Campbell, Drew, Technical theater for nontechnical people. (New York: Allworth Press, 1999).
  • Davis, Gary & Jones, Ralph; Sound Reinforcement handbook. (Milwaukee: Hal Leonard Publishing Corporation, 1989).

  1. Davis, Gary & Jones, Ralph; Sound Reinforcement handbook. (Milwaukee: Hal Leonard Publishing Corporation, 1989) 6. ↩︎ ↩︎

  2. Davis, Gary & Jones, Ralph; Sound Reinforcement handbook. (Milwaukee: Hal Leonard Publishing Corporation, 1989) 28. ↩︎

  3. Op deze website kan je veel informatie vinden over hoe die knop er kan uit zien. ↩︎

  4. Davis, Gary & Jones, Ralph; Sound Reinforcement handbook. (Milwaukee: Hal Leonard Publishing Corporation, 1989) 244-245. ↩︎

  5. Campbell, Drew, Technical theater for nontechnical people. (New York: Allworth Press, 1999) 149. ↩︎

  6. Campbell, Drew, Technical theater for nontechnical people. (New York: Allworth Press, 1999) 152. ↩︎